WYMAGANIA EGZAMINACYJNE Z FILOZOFII
(poziom podstawowy)
1. Czym jest filozofia? Definicja i działy filozofii
-znaczenie słowa „filozofia”
-charakterystyka pytań filozoficznych
działy filozofii
2. Myślenie filozoficzne, potoczne, naukowe. Rodzaje myślenia
-elementy wpływające na myślenie
-myślenie filozoficzne a światopogląd i ideologia
-relacje między filozofią a religią, nauką i sztuką
3. Czy światem rządzą zasady? Arché i początki filozofii
-pierwsze pytania filozoficzne
-jońska filozofia przyrody
-poszukiwanie zasady świata
4. Lepsza jest zmienność czy stałość? Heraklit kontra Parmenides
-filozofia Heraklita i Parmenidesa
-paradoksy Zenona z Elei
-Empedokles i cztery żywioły
-procesualizm A. Whiteheada
5. Świat składa się z atomów. Grecy i początki nauki
-próba pogodzenia zmienności i stałości – atomizm Demokryta
-początki empiryzmu • dalsze losy atomizmu
6. Czy można poznać świat? Metoda Sokratesa i idealizm Platona
-metoda majeutyczna
-względność prawdy wg sofistów
-teoria idei Platona
-pochodzenie i formy ludzkiej duszy
-alegoria jaskini
7. Jak poznawać świat różnorodnych rzeczy? Realizm metafizyczny Arystotelesa
-realizm metafizyczny Arystotelesa
-klasyfikacja nauk
-koncepcja substancji
-przyczyny bytu
8. Ile waży wiedza? Filozofia a nauka nowożytna
-nowożytny materializm
-mechanicyzm Newtona
-nowożytny naturalizm
-metoda naukowa
-idole Francisa Bacona
-indukcja i dedukcja
9. Czy filozofia to tylko przypisy do Platona? Idealizm platoński w późniejszych epokach
-kontynuatorzy Platona
-racjonalizm Kartezjański
-idealizm Berkeleya
-duch absolutny w filozofii Hegla
-problem psychofizyczny w myśli nowożytne
10. Czy w ogóle możemy coś wiedzieć? Sceptycyzm, czyli o wątpieniu
-sceptycyzm starożytny
-krytyka sceptycyzmu starożytnego
-nowożytni spadkobiercy sceptycyzm
11. Wiedza o człowieku. Zwrot etyczny w filozofii starożytnej
-znaczenie koncepcji Sokratesa („wiem, że nic nie wiem”, „poznaj samego siebie”)
-intelektualizm etyczny
-platońska koncepcja trzech części duszy
-proces i obrona Sokratesa
12. Gdzie znajduje się złoty środek? Szczęśliwe życie według Arystotelesa
-etyka Arystotelesa – eudajmonizm
-rodzaje dóbr według Arystotelesa
-warunki szczęśliwego życia
-koncepcja cnót
-zasada „złotego środka”
13. Przyjemność czy spokój? Filozofia życia według epikurejczyków i stoików
-filozofia przyjemności
-hedonizm
-rodzaje przyjemności
-etyka epikurejska – szczęście jako unikanie cierpień
-źródła cierpienia
-filozofia stoicka
-cnoty według stoików
-apatia jako stan duchowej równowagi
-konsekwencjalizm i deontologizm jako dziedzictwo epikureizmu i stoicyzmu
14. Co to znaczy, że coś ma wartość? Wprowadzenie do aksjologii
-pojęcie i zakres aksjologii
-pojęcie wartości
-sposoby istnienia i poznawania wartości
-rodzaje i hierarchie wartości
-konflikty wartości
15. Co możemy wiedzieć o bogach? Filozofia a religia
-filozofia wobec religii – dogmaty, ateizm
-sprzeciw wobec politeizmu – bóg Platona i Arystotelesa
-panteizm – bóg według stoików
-Jednia Plotyna
-poszukiwania św. Augustyna – manicheizm, sceptycyzm akademicki, platonizm i chrześcijaństwo
-filozofia św. Tomasza z Akwinu
-nowożytne filozoficzne ujęcia Boga
16. Czy piękno jest w oku patrzącego? Narodziny estetyki
-pojęcie piękna
-piękno jako wartość metafizyczna
-Wielka Teoria – piękno obiektywne
-piękno subiektywne
-estetyka Kanta
-pokantowskie odrzucenie Wielkiej Teorii
17. Czy to jest sztuka? Pojęcie sztuki na przestrzeni wieków
-sztuka jako téchnē (umiejętność, biegłość w jakiejś dziedzinie)
-szczególna rola poezji
-Platońska koncepcja sztuki jako pozoru
-mimesis i katharsis – sztuka według Arystotelesa
-pojawianie się nowożytnej idei „sztuk pięknych”
-wyzwania sztuki awangardowej
