Wymagania egzaminacyjne z biologii dla kl. 8 – na bazie podręcznika wyd. Nowa Era „Puls życia” klasa 8.
1. Czym jest genetyka?
• genetyka jako nauka o dziedziczeniu cech oraz zmienności organizmów, • cechy dziedziczne i niedziedziczne, • cechy gatunkowe i indywidualne, • zastosowanie genetyki w różnych dziedzinach
• zmienność wśród ludzi
2. Nośnik informacji genetycznej –DNA
• DNA jako materiał genetyczny, • sposób zapisywania cech w DNA
• budowa DNA i nukleotydu, • budowa chromosomu, • kariotyp człowieka
• jądro komórkowe jako miejsce lokalizacji DNA i chromosomów
• replikacja DNA i jej znaczenie, • budowa i funkcje RNA
3. Podziały komórkowe
• komórki macierzyste i potomne, • komórki haploidalne i diploidalne, • chromosomy homologiczne, • znaczenie mitozy i mejozy, • przebieg mitozy i mejozy, • rekombinacja genetyczna
4. Podstawowe prawa dziedziczenia
• wersje genu: allele dominujące i recesywne, • fenotyp i genotyp
• homozygota dominująca, homozygota recesywna i heterozygota, • prawo czystości gamet
• sposób zapisu krzyżówki genetycznej
5. Dziedziczenie cech u człowieka
• proces powstawania białka. • cechy dominujące i recesywne, • krzyżówki genetyczne
6. Dziedziczenie płci u człowieka
• autosomy i chromosomy płci, • mechanizm dziedziczenia płci, • cechy sprzężone z płcią
• dziedziczenie hemofilii i daltonizmu
7. Dziedziczenie grup krwi
• mechanizm dziedziczenia grup krwi i czynnika Rh, • konflikt serologiczny
• wpływ środowiska na cechy organizmu
8. Mutacje
• mutacje i ich rodzaje, • przyczyny mutacji, • czynniki mutagenne
• skutki mutacji (nowotwory, choroby genetyczne)
• choroby i zaburzenia genetyczne powodowane mutacjami: fenyloketonuria, mukowiscydoza i zespół Downa
• poradnictwo genetyczne, • badania prenatalne
9. Źródła wiedzy o ewolucji
• istota procesu ewolucji, • pośrednie i bezpośrednie dowody ewolucji, • skamieniałości
• formy pośrednie, • żywe skamieniałości, • jedność budowy i funkcjonowania organizmów
• narządy szczątkowe, • rozmieszczenie organizmów, • struktury homologiczne i analogiczne
10. Mechanizmy ewolucji
• założenia teorii ewolucji, • powstawanie nowych gatunków, • dobór naturalny i sztuczny
11. Pochodzenie człowieka
• systematyka człowieka
• podobieństwa i różnice między człowiekiem a innymi człekokształtnymi jako wynik procesów ewolucyjnych
12. Organizm a środowisko
• nisza ekologiczna, • siedlisko, • czynniki wpływające na organizmy
• tolerancja ekologiczna, • zakres tolerancji na wybrane czynniki środowiska
• skala porostowa
13. Cechy populacji
• populacja, • liczebność i zagęszczenie populacji, • czynniki wpływające na liczebność i zagęszczenie populacji, • populacja w przestrzeni, • struktura płciowa i wiekowa populacji
14. Konkurencja
• rodzaje zależności występujących między organizmami, • konkurencja wewnątrzgatunkowa i międzygatunkowa, • zasoby, o które konkurują organizmy, • skutki konkurencji wewnątrzgatunkowej i międzygatunkowej
15. Drapieżnictwo. Roślinożerność
• drapieżnictwo i znaczenie drapieżników w środowisku, • sposoby polowania drapieżników
• sposoby unikania ataku drapieżników, • drapieżne rośliny, • roślinożerność i znaczenie roślinożerców w środowisku, • sposoby ochrony roślin przed roślinożercami, • przystosowania organizmów do roślinożerności, • wykorzystanie roślinożerności przez rośliny
16. Pasożytnictwo
• pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne, • przystosowanie organizmów do pasożytnictwa
• znaczenie pasożytów
17. Nieantagonistyczne zależności między gatunkami
• dwa rodzaje mutualizmu: symbioza i protokooperacja, • komensalizm
18. Czym jest ekosystem?
• ekosystem i jego składniki, • ekosystemy sztuczne i naturalne, • sukcesja pierwotna i wtórna*
• sposoby wykorzystywania ekosystemów przez człowieka
19. Zależności pokarmowe
• poziomy troficzne w ekosystemach, • łańcuchy i sieci pokarmowe, • równowaga ekosystemu i jej zakłócenie, • wpływ zależności pokarmowych na funkcjonowanie ekosystemu
20. Materia i energia w ekosystemie
• krążenie materii w przyrodzie, • rola organizmów w krążeniu materii
• obieg węgla, • zaburzenia krążenia materii, • przepływ energii w ekosystemie
• piramidy ekologiczne
21. Organizmy w środowisku
• nisza ekologiczna a siedlisko, • czynniki wpływające na organizmy, • zakres tolerancji na wybrane czynniki środowiska,• skala porostowa, • liczebność i zagęszczenie populacji
• rozmieszczenie organizmów w przestrzeni
22. Różnorodność biologiczna
• poziomy różnorodności biologicznej, • różnorodność biologiczna w Polsce
• naturalne czynniki kształtujące różnorodność biologiczną
• wpływ sukcesji na różnorodność biologiczną, • zjawiska prowadzące do wymarcia gatunku
23.Wpływ człowieka na różnorodność biologiczną
• przyczyny eliminowania organizmów, • zanieczyszczenie powietrza i wód oraz degradacja gleb
• niszczenie siedlisk, • wprowadzanie obcych gatunków
• przykłady wymarłych gatunków
24. Racjonalne gospodarowanie zasobami przyrody
• rodzaje zasobów przyrody oraz skutki ich niewłaściwej eksploatacji, • odnawianie zasobów przyrody, • zrównoważony rozwój, • ochrona zasobów przyrody na co dzień
25. Sposoby ochrony przyrody
• cele ochrony przyrody, • ochrona obszarowa, • parki narodowe Polski, • ochrona indywidualna
• ochrona gatunkowa, • gatunki chronione w Polsce, • ochrona przyrody
• gatunki zagrożone wyginięciem
Egzamin klasyfikacyjny składa się z części pisemnej (rozwiązywanie testu zawierającego różne rodzaje zadań- otwarte, zamknięte) oraz części ustnej.
