Rozdział I. ŻYCIE SPOŁECZNE
Temat: Człowiek w społeczeństwie. Uczeń potrafi:
• wyjaśnić, odwołując się do przykładów, znaczenie sformułowania, że człowiek jest istotą społeczną,
• wymienić podstawowe potrzeby społeczne i określić ich znaczenie w życiu człowieka,
• wytłumaczyć, w jaki sposób społeczeństwo wpływa na rozwój człowieka,
• wskazać główne cechy procesu socjalizacji,
• omówić przykładowe role społeczne,
• scharakteryzować rodzaje norm społecznych.
Temat: Grupy społeczne. Uczeń potrafi:
• omówić podział grup społecznych oraz ich cechy,
• porównać grupę koleżeńską i grupę nastawioną na realizację określonego zadania,
• wyliczyć korzyści z bycia w grupie,
• wymienić formy współpracy w grupie,
• podać sposoby podejmowania decyzji w grupie,
• rozpoznać sytuacje wymagające podjęcia decyzji indywidualnej i grupowej,
• scharakteryzować strategie postępowania podczas konfliktu,
• przytoczyć przykłady konfliktów w grupie, określić ich przyczyny i wskazać sposoby ich rozwiązania,
• określić warunki prowadzenia skutecznych negocjacji,
• porównać różne metody rozwiązywania konfliktów w grupie, wskazać ich wady i zalety.
Temat: Komunikacja i autoprezentacja. Uczeń potrafi:
• omówić reguły udanej komunikacji,
• podać przykłady komunikatów niewerbalnych i odczytać ich znaczenie,
• wskazać elementy prawidłowo zbudowanego komunikatu werbalnego,
• wymienić czynniki utrudniające komunikację między ludźmi,
• zastosować sposoby opanowania tremy,
• określić reguły obowiązujące w wystąpieniach publicznych,
• przygotować i zaprezentować krótkie wystąpienie publiczne,
• wyjaśnić, dlaczego kształtowanie wizerunku odgrywa istotną rolę w relacjach społecznych,
• wyliczyć zasady dyskusji i debaty,
• podać warunki asertywności,
• rozpoznać sytuacje, które wymagają przyjęcia postawy asertywnej.
Temat: Życie rodzinne. Uczeń potrafi:
• uzasadnić, że rodzina jest podstawową grupą społeczną,
• określić, jaką rolę odgrywa rodzina w procesie socjalizacji,
• wyliczyć cechy rodziny,
• wymienić funkcje pełnione przez rodzinę,
• podać przykładowe wartości i czynniki kształtujące szczęście rodzinne,
• scharakteryzować rolę rodziców w rodzinie,
• omówić prawa i obowiązki dzieci w rodzinie,
• wskazać wartości, którymi kieruje się jego rodzina.
Temat: Edukacja i praca. Uczeń potrafi:
• wyliczyć funkcje szkoły,
• wymienić etapy edukacji w Polsce,
• zaproponować możliwe drogi dalszej edukacji absolwenta szkoły podstawowej,
• omówić zasady funkcjonowania szkolnej społeczności i samorządu uczniowskiego,
• podać prawa i obowiązki ucznia,
• rozpoznać przypadki naruszania praw uczniów,
• wyjaśnić, na jakich zasadach funkcjonuje w jego szkole system ochrony praw ucznia,
• omówić sposoby skutecznego przygotowania się do kariery zawodowej,
• wskazać metody efektywnego poszukiwania pracy,
• określić własne zainteresowania, zdolności i umiejętności,
• wymienić kompetencje niezbędne do wykonywania wybranych przez siebie zawodów,
• zaplanować dalsze etapy swojej edukacji zgodne z wyznaczonymi celami,
• scharakteryzować kompetencje preferowane na współczesnym rynku pracy,
• przedstawić reguły funkcjonowania współczesnego rynku pracy i jego wybrane problemy.
Temat: Ekonomia na co dzień. Uczeń potrafi:
• opisać funkcjonowanie gospodarstwa domowego,
• przedstawić zasady dyscypliny budżetowej,
• omówić strukturę budżetu domowego z podziałem na różne rodzaje dochodów i wydatków,
• zaplanować zrównoważony budżet własnej rodziny,
• wymienić zasady bycia świadomym konsumentem,
• wyliczyć reguły bezpiecznych zakupów,
• podać zadania urzędu rzecznika konsumentów i UOKiK,
• złożyć reklamację.
Rozdział II. PRAWO I PRAWA CZŁOWIEKA
Temat: Prawa człowieka. Uczeń potrafi:
• określić przesłanki, z których wynika koncepcja godności człowieka,
• krótko omówić historię praw człowieka,
• podać funkcje praw człowieka,
• przedstawić okoliczności uchwalenia i postanowienia Powszechnej deklaracji praw człowieka,
• wyjaśnić znaczenie sformułowań zawartych w preambule Powszechnej deklaracji praw człowieka,
• wymienić podstawowe cechy praw człowieka,
• wytłumaczyć genezę Konwencji o prawach dziecka,
• wyliczyć prawa dzieci zapisane w Konwencji o prawach dziecka,
• wykazać, w jaki sposób przestrzeganie praw dziecka wpływa na ich prawidłowy rozwój,
• przytoczyć pełną polską nazwę organizacji UNICEF,
• wskazać cele i przykłady działań podejmowanych przez UNICEF.
Temat: Katalog praw człowieka. Uczeń potrafi:
• wyjaśnić różnicę pomiędzy prawami a wolnościami człowieka,
• omówić kategorie praw człowieka,
• wymienić wolności oraz prawa człowieka i obywatela zagwarantowane w Konstytucji RP,
• wytłumaczyć, w jaki sposób korzystanie z praw i wolności politycznych zapewnia obywatelom wpływ na losy własnego państwa i społeczności lokalnej,
• podać zasady ograniczenia praw i wolności człowieka w państwie demokratycznym,
• przedstawić podział na generacje praw człowieka.
Temat: Ochrona praw człowieka. Uczeń potrafi:
• wskazać przyczyny łamania praw człowieka,
• wyjaśnić, dlaczego musi istnieć system ochrony praw człowieka,
• omówić uprawnienia i zadania Rzecznika Praw Obywatelskich oraz podać przykłady jego interwencji,
• wymienić kompetencje Rzecznika Praw Dziecka,
• wyszukać i zaprezentować informacje dotyczące inicjatyw podejmowanych przez Rzecznika Praw Dziecka,
• znaleźć i przedstawić wiadomości na temat organizacji pozarządowych działających na rzecz ochrony praw człowieka,
• opowiedzieć o przykładowych inicjatywach organizacji pozarządowych podjętych w obszarze ochrony praw człowieka w Polsce i na świecie.
Temat: Bezpieczeństwo nieletnich. Uczeń potrafi:
• scharakteryzować problem przemocy fizycznej i psychicznej,
• omówić konsekwencje przemocy,
• zaproponować sposoby przeciwdziałania przemocy,
• wymienić osoby i instytucje, do których można zwrócić się po pomoc w sytuacji doświadczania przemocy,
• przedstawić korzyści i zagrożenia związane z korzystaniem z internetu,
• wyliczyć formy przemocy w cyberprzestrzeni,
• zastosować zasady bezpiecznego korzystania z sieci.
Temat: Nieletni wobec prawa. Uczeń potrafi:
• określić zasady odpowiedzialności karnej nieletnich,
• podać prawa przysługujące nieletnim w postępowaniu w sprawach o czyny karalne,
• wyjaśnić, dlaczego nieletni podlega szczególnej ochronie prawnej w postępowaniu w sprawach o czyny karalne,
• wyszukać i zaprezentować informacje na temat działań służących zapobieganiu i zwalczaniu demoralizacji wśród nieletnich,
• przedstawić uprawnienia i zadania policji,
• przytoczyć przykłady działań podejmowanych przez policję,
• wymienić zasady postępowania policjantów w stosunku do obywateli,
• wyliczyć prawa obywateli (zwłaszcza niepełnoletnich) w kontaktach z policją,
• omówić kompetencje i działania straży miejskiej,
• porównać uprawnienia policjantów i strażników miejskich,
• wskazać uprawnienia przysługujące służbom porządkowym,
• podać zadania innych służb mundurowych.
Rozdział III. SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA I REGIONALNA
Temat: Czym jest samorząd? Uczeń potrafi:
• wyjaśnić znaczenie idei samorządności,
• wymienić poszczególne rodzaje samorządów i ich organy,
• omówić funkcjonowanie samorządu terytorialnego,
• wyliczyć przykładowe zadania samorządów,
• przedstawić podział terytorialny w Polsce,
• podać nazwę powiatu i województwa, w których mieszka, oraz wskazać jednostki sąsiadujące,
• zlokalizować na mapie własne województwo i powiaty wchodzące w jego skład,
• wskazać różnice między samorządem zawodowym a samorządem terytorialnym.
Temat: Samorząd gminny. Uczeń potrafi:
• przedstawić strukturę organizacyjną gminy (organy gminy),
• omówić zasady wyboru organów gminy oraz ich odwołania,
• wymienić zadania samorządu gminnego,
• wskazać różnice pomiędzy zadaniami wójta (burmistrza, prezydenta miasta) a rady gminy (miasta),
• opisać strukturę budżetu gminnego (źródła przychodów, rodzaje wydatków),
• odszukać informacje na temat budżetu swojej gminy,
• podać formy udziału obywateli w życiu gminy,
• wyjaśnić, czym jest budżet obywatelski i jak jest uchwalany,
• wyszukać i zaprezentować wiadomości na temat swojej gminy (praca urzędu gminy, osoby pełniące najważniejsze funkcje w gminie, struktura polityczna rady gminy, działania organów gminnych, problemy lokalnej społeczności, ważne postacie i wydarzenia z dziejów gminy).
Temat: Powiat i województwo. Uczeń potrafi:
• wymienić podstawowe zadania samorządu powiatowego i wojewódzkiego,
• wyliczyć organy władzy samorządu powiatowego i wojewódzkiego,
• omówić zasady powoływania i odwoływania organów samorządu powiatowego i wojewódzkiego,
• odszukać i przedstawić działania podjęte przez władze swojego powiatu i województwa w ostatnim roku,
• znaleźć i zaprezentować informacje na temat struktury politycznej sejmiku swojego województwa.
Temat: Obywatele a organy samorządu. Uczeń potrafi:
• wytłumaczyć, jak należy przygotować się do wizyty w urzędzie,
• określić, który urząd zajmuje się danym rodzajem spraw,
• podać przykładowe sprawy, które można załatwić za pośrednictwem strony Gov.pl,
• wyliczyć etapy załatwiania sprawy przez Gov.pl,
• omówić zasady etyki urzędnika administracji publicznej,
• wyjaśnić, dlaczego przestrzeganie zasad etyki urzędnika administracji publicznej jest konieczne dla prawidłowego rozwoju gminy i funkcjonowania społeczności lokalnej,
• wskazać przejawy łamania zasad etyki urzędnika administracji publicznej i podać skutki takich działań,
• wyliczyć prawa obywatela w kontaktach z urzędami,
• zaprezentować przykłady aktywności obywatelskiej,
• opowiedzieć o formach wpływania obywateli na decyzje władz samorządowych,
• podać przykłady realizacji lokalnych inicjatyw mieszkańców, które zostały sfinansowane z budżetów obywatelskich,
• zaproponować inicjatywy, które należałoby podjąć w jego okolicy,
• pobrać internetowy wniosek o wydanie dowodu osobistego i go wypełnić,
• wytłumaczyć procedurę uzyskania paszportu i wypełnić wniosek o wydanie tego dokumentu.
Rozdział IV. WSPÓLNOTA NARODOWA
Temat: Naród i ojczyzna. Uczeń potrafi:
• omówić czynniki kształtujące poczucie wspólnoty narodowej i etnicznej,
• wyjaśnić znaczenie bycia Polakiem lub członkiem innej wspólnoty narodowej bądź etnicznej,
• wymienić rodzaje więzi łączących wspólnotę narodową i etniczną,
• wytłumaczyć różnicę między wspólnotą narodową a wspólnotą etniczną,
• opisać symbole Rzeczypospolitej Polskiej (flaga, godło, hymn),
• określić, jaką rolę odgrywają symbole narodowe w kształtowaniu tożsamości jednostki i zbiorowości,
• przedstawić elementy i wartości składające się na polskie dziedzictwo narodowe.
Temat: Obywatelstwo i narodowość. Uczeń potrafi:
• wyjaśnić, czym jest obywatelstwo,
• podać konstytucyjne prawa i obowiązki obywatela,
• przedstawić różne rodzaje tożsamości społeczno-kulturowych (regionalna, narodowa, etniczna, państwowa, obywatelska, europejska) i ich wzajemne zależności,
• uzasadnić, że można pogodzić różne tożsamości społeczno-kulturowe,
• scharakteryzować swoją tożsamość społeczno-kulturową,
• wskazać różnice między obywatelstwem a narodowością,
• porównać dwie reguły nabywania obywatelstwa: zasadę krwi i zasadę ziemi,
• wytłumaczyć, komu z mocy prawa przysługuje obywatelstwo polskie,
• określić, kto może uzyskać obywatelstwo polskie na mocy decyzji organów państwa,
• wymienić warunki, które musi spełnić cudzoziemiec ubiegający się o uznanie go za polskiego obywatela,
• omówić najważniejsze wartości obywatelskie oraz ich znaczenie dla społeczeństwa i państwa,
• przytoczyć przykłady postaw i działań wybitnych Polaków na rzecz dobra publicznego.
Temat: Postawa patriotyczna. Uczeń potrafi:
• wytłumaczyć, czym jest patriotyzm,
• omówić różne sposoby rozumienia patriotyzmu,
• opisać więzi łączące człowieka z małą i dużą ojczyzną,
• wskazać różnice między postawami patriotycznymi dawniej i współcześnie,
• przedstawić przejawy dzisiejszego patriotyzmu,
• określić, jakie znaczenie mają działania patriotyczne w gospodarce,
• scharakteryzować rolę patriotyzmu we współczesnym świecie,
• ocenić wagę patriotyzmu w kształtowaniu osobowości jednostki i funkcjonowaniu społeczeństwa,
• wyjaśnić, czym powinna się przejawiać postawa patriotyczna młodego i dorosłego człowieka.
Temat: Mniejszości i migranci. Uczeń potrafi:
• wytłumaczyć, czym są mniejszość narodowa i mniejszość etniczna,
• wyjaśnić ujętą w polskim prawie różnicę między mniejszością narodową a mniejszością etniczną,
• wskazać grupy, którym zgodnie z polskim prawem przysługuje status mniejszości narodowej albo mniejszości etnicznej,
• przedstawić strukturę ludności zamieszkującej terytorium Polski (Polacy, cudzoziemcy, mniejszości, imigranci, uchodźcy),
• podać nazwę społeczności, której w polskim prawie przysługuje status grupy posługującej się językiem regionalnym,
• omówić czynniki przyciągające i wypychające, wpływające na migrację,
• określić prawa uchodźców,
• wyliczyć tożsamości narodowo-etniczne w Polsce,
• wymienić prawa przysługujące mniejszościom narodowym i etnicznym w Polsce,
• zlokalizować na mapie miejsca zwartego zamieszkania mniejszości narodowych i etnicznych,
• przedstawić specyfikę Polonii i jej rozmieszczenie na świecie,
• wyszukać i zaprezentować informacje na temat historii i kultury wybranych grup mniejszościowych w Polsce.
Temat: Tolerancja i przejawy ksenofobii. Uczeń potrafi:
• wyjaśnić, czym jest tolerancja, i wskazać jej ograniczenia,
• scharakteryzować stereotyp, podać przykłady stereotypów i argumentów je obalających,
• przedstawić konsekwencje braku tolerancji,
• omówić zjawisko ksenofobii i przytoczyć przykłady zachowań ksenofobicznych,
• wskazać różnice między postawą patriotyczną a ksenofobiczną,
• wytłumaczyć, czym jest kosmopolityzm i czym różni się od ksenofobii,
• przedstawić przejawy i skutki szowinizmu, rasizmu, antysemityzmu,
• podać przykłady działań służących przeciwdziałaniu zjawisku nietolerancji,
• uzasadnić potrzebę przeciwstawiania się brakowi tolerancji.
Rozdział V. POLSKA PAŃSTWEM DEMOKRATYCZNYM
Temat: Państwo i demokracja. Uczeń potrafi:
• wyjaśnić, czym jest państwo,
• wymienić podstawowe cechy państwa,
• porównać znaczenie pojęć narodu i państwa,
• omówić funkcje państwa,
• wyliczyć rodzaje ustrojów politycznych,
• wskazać różnice między demokracją a autorytaryzmem i totalitaryzmem,
• scharakteryzować demokrację bezpośrednią i pośrednią.
Temat: Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej. Uczeń potrafi:
• wytłumaczyć, czym jest państwo prawa,
• zaprezentować hierarchię aktów prawnych w Polsce,
• określić rolę konstytucji w państwach demokratycznych,
• wyjaśnić zasadę konstytucjonalizmu,
• wskazać podstawowe różnice pomiędzy władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą,
• wykazać, że Konstytucja RP różni się od innych źródeł prawa w Polsce,
• wymienić kompetencje Trybunału Konstytucyjnego,
• przedstawić procedurę zmiany Konstytucji RP,
• scharakteryzować budowę Konstytucji RP (preambuła, rozdział, artykuł),
• omówić znaczenie konstytucyjnych zasad ustroju Polski: suwerenności narodu, przedstawicielstwa, republikańskiej formy rządów, trójpodziału i równowagi władz, decentralizacji władzy publicznej, państwa prawa, pluralizmu politycznego, wolności i praw człowieka i obywatela,
• podać, jakich spraw może dotyczyć referendum ogólnokrajowe,
• wyszukać i przekazać informacje o ogólnokrajowych referendach, których wyniki były wiążące.
Temat: Sejm i senat. Uczeń potrafi:
• wymienić nazwy organów sprawujących w Polsce władzę ustawodawczą,
• przedstawić strukturę polskiego parlamentu,
• wskazać kompetencje sejmu i senatu,
• omówić sposób funkcjonowania sejmu i senatu,
• wytłumaczyć zasady wyborów do sejmu i senatu,
• podać etapy procesu uchwalania ustawy,
• określić, jaką rolę w procesie tworzenia prawa odgrywają sejm, senat, Prezydent RP,
• wyszukać i zaprezentować informacje o partiach politycznych, które posiadają swoje kluby lub koła w sejmie.
Temat: Prezydent i Rada Ministrów. Uczeń potrafi:
• podać nazwy organów sprawujących w Polsce władzę wykonawczą,
• wyjaśnić zasady wyborów prezydenckich,
• określić, jaką rolę w państwie odgrywa Prezydent RP,
• wskazać podstawowe kompetencje Prezydenta RP,
• odszukać i przekazać wiadomości dotyczące życiorysu politycznego osób pełniących urząd Prezydenta RP, wybranych w wyborach powszechnych,
• wyszukać i zaprezentować informacje o działaniach obecnie urzędującego Prezydenta RP,
• wymienić podstawowe kompetencje Rady Ministrów RP,
• wyjaśnić, na czym polega funkcja kontrolna Sejmu RP wobec Rady Ministrów,
• omówić procedurę tworzenia rządu,
• wytłumaczyć, czym zajmuje się rząd,
• przedstawić formy współdziałania rządu i prezydenta,
• wyszukać i zaprezentować wiadomości na temat decyzji obecnego rządu (konkretnych ministerstw), które mają duży wpływ na życie jego rodziny,
• objaśnić konieczność poparcia większości sejmowej dla Rady Ministrów i jej działań,
• znaleźć i przedstawić informacje dotyczące składu osobowego obecnie urzędującej Rady Ministrów.
Temat: Sądy i trybunały. Uczeń potrafi:
• wymienić nazwy organów sprawujących w Polsce władzę sądowniczą,
• zaprezentować strukturę władzy sądowniczej w Polsce,
• omówić zasady działania sądów (dwuinstancyjność, niezależność),
• wytłumaczyć rolę sędziów i podać ich uprawnienia,
• wyliczyć zadania prokuratorów i obrońców,
• przedstawić ogólną hierarchię i zadania sądów polskich,
• podać nazwy sądów powszechnych i opisać ich strukturę,
• wyjaśnić, w jakich rodzajach spraw orzekają sądy powszechne, a w jakich – sądy administracyjne,
• określić sprawy, w których orzeka sąd rejonowy,
• wskazać kompetencje trybunałów.
Temat: Partie polityczne. Uczeń potrafi:
• wytłumaczyć, czym są partie polityczne i jaką rolę odgrywają w państwie,
• przedstawić rodzaje partii politycznych,
• omówić różne systemy partyjne,
• opowiedzieć o funkcjonowaniu partii politycznych w systemie demokratycznym,
• wyjaśnić, czym są koalicja i opozycja,
• zaprezentować układ polskiej sceny politycznej,
• podać procedurę powołania partii politycznej,
• wyszukać i przekazać informacje na temat działań wybranej partii (jej struktur regionalnych lub centralnych).
Temat: Organizacje obywatelskie. Uczeń potrafi:
• wytłumaczyć, na czym polega funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego,
• scharakteryzować organizacje pozarządowe,
• wskazać różnice między stowarzyszeniem a fundacją,
• określić cele i przytoczyć przykłady działań wybranych organizacji pozarządowych,
• omówić działalność organizacji pożytku publicznego,
• wyjaśnić, na czym polega praca wolontariuszy,
• wymienić rodzaje wolontariatu i wytłumaczyć jego znaczenie dla społeczeństwa,
• wyliczyć korzyści, jakie odnoszą wolontariusze,
• przedstawić działalność wybranych organizacji młodzieżowych,
• omówić cele i funkcjonowanie związków zawodowych,
• podać przykłady organizacji pozarządowych działających w jego społeczności lokalnej,
• wyszukać i zaprezentować wiadomości na temat wybranej organizacji pozarządowej,
• znaleźć i przedstawić informacje dotyczące pracy wolontariuszy w społeczności lokalnej, w Polsce, na świecie.
Temat: Media i opinia publiczna. Uczeń potrafi:
• wyjaśnić, czym jest opinia publiczna i jaką rolę odgrywa w demokracji,
• omówić funkcje badań opinii publicznej (sondaży),
• wytłumaczyć znaczenie wolności słowa,
• scharakteryzować mass media i ich związek z wolnością słowa,
• podać rodzaje mediów i ich funkcje,
• zaprezentować wpływ mediów społecznościowych na demokrację,
• przedstawić charakterystykę zawodu dziennikarza,
• wyliczyć zasady etyki dziennikarskiej,
• wskazać różnice między faktem a opinią i komentarzem,
• scharakteryzować reklamę i podać jej funkcje,
• określić znaczenie kampanii społecznych,
• wymienić różnice pomiędzy kampanią społeczną a reklamą,
• wytłumaczyć rolę spotów wyborczych,
• wyszukać w mediach i zaprezentować informacje na podany temat,
• dokonać analizy wybranej reklamy i kampanii społecznej (określić cel, odbiorcę, środki perswazyjne),
• odczytać i zinterpretować proste wyniki badań opinii publicznej.
Rozdział VI. SPRAWY MIĘDZYNARODOWE
Temat: Współpraca międzynarodowa. Uczeń potrafi:
• określić cele polityki zagranicznej i współpracy międzynarodowej,
• wyjaśnić znaczenie działalności organizacji międzynarodowych,
• wymienić zadania ambasadorów i konsulów,
• omówić okoliczności powstania i cele ONZ,
• podać nazwy głównych organów ONZ,
• przytoczyć przykłady działań podejmowanych przez ONZ,
• zaprezentować genezę NATO,
• wyliczyć zadania NATO,
• wskazać państwa założycielskie i członkowskie NATO w Europie,
• przedstawić działania Polski w ramach ONZ i NATO,
• podać ugrupowania międzynarodowe, do których należy Polska.
Temat: Unia Europejska. Uczeń potrafi:
• wyjaśnić przyczyny integracji europejskiej,
• wyliczyć etapy integracji,
• podać datę powstania UE oraz datę wstąpienia Polski do tej organizacji,
• określić główne cele działania Unii Europejskiej,
• podać kolejne etapy rozszerzania UE,
• omówić dokonania ojców założycieli zjednoczonej Europy,
• wymienić państwa członkowskie UE,
• przedstawić funkcjonowanie UE,
• zaprezentować Polaków w instytucjach unijnych,
• wskazać główne organy UE i ich uprawnienia,
• wymienić przykłady działań podejmowanych przez główne instytucje i organy UE.
Temat: Polska w Unii Europejskiej. Uczeń potrafi:
• podać główne etapy procesu integracji Polski z Unią Europejską,
• omówić korzyści wynikające z obecności Polski w UE dla młodych ludzi, przedsiębiorców, pracowników,
• wyliczyć prawa obywatela UE,
• przedstawić funkcjonowanie europejskiego rynku wewnętrznego (zasada wolnego przepływu osób, towarów, usług, kapitału),
• wskazać zalety i wady swobodnego przepływu osób,
• określić cele dotacji unijnych,
• zaprezentować zadania zrealizowane dzięki funduszom z UE,
• wyszukać i przekazać informacje na temat wykorzystania funduszy unijnych w swojej gminie lub swoim regionie.
Temat: Problemy współczesnego świata. Uczeń potrafi:
• scharakteryzować procesy globalizacji,
• wymienić pozytywne i negatywne skutki globalizacji,
• wskazać przykłady amerykanizacji kultury,
• omówić zjawisko konsumpcjonizmu,
• przedstawić przyczyny i przejawy dysproporcji rozwojowych państw we współczesnym świecie,
• wyliczyć formy pomocy dla krajów Południa,
• opowiedzieć o zjawisku migracji,
• opisać przejawy zmian klimatu,
• określić główne wyzwania i zagrożenia XXI wieku,
• wyszukać i zaprezentować informacje na temat wybranych problemów współczesnego świata,
• przytoczyć argumenty i kontrargumenty w dyskusji na temat wybranych problemów współczesnego świata.
Temat: Konflikty zbrojne na świecie. Uczeń potrafi:
• przedstawić przyczyny i skutki konfliktów zbrojnych,
• scharakteryzować współczesne konflikty,
• omówić zjawisko terroryzmu i sposoby walki z nim,
• opowiedzieć o wybranych współczesnych konfliktach na świecie.
